Blog: Jonge mensen dromen van de toekomst
door Art Curator Anna Tilroe
Vrijwel meteen na de onthulling in 2018 sloten de inwoners van Leeuwarden de Love fontein in hun hart. Toen een onbekende ‘grapjas’ kort daarna graffiti aanbracht op het spierwitte kunstwerk kreeg deze er op sociale media en in ingezonden brieven zelfs stevig van langs. “Hebben wij eindelijk iets moois in de stad, moet het weer kapot,” schreef iemand boos, en velen reageerden navenant. Maar de schade was snel hersteld en sindsdien staan de zeven meter hoge hoofden van een jongen en een meisje weer ongeschonden op het volledig vernieuwde Stationsplein.
“Eindelijk iets moois in de stad:” ondanks het vandalisme moet dat Plensa als muziek in de oren hebben geklonken. Want het sluit perfect aan bij de missie die de in 1955 in Barcelona geboren kunstenaar zichzelf heeft gesteld. “Ik wil”, zei hij mij tijdens een interview, “met mijn kunst de mensen schoonheid brengen, want die is weg uit de samenleving en dat is een groot verlies. Schoonheid geeft hoop, en dat is wat wij in deze verwarrende tijd hard nodig hebben.”
We voerden ons gesprek in zijn studio, een enorm semi-industrieel complex in een dorpje bij Barcelona. Het bestaat uit verschillende werkplaatsen waarin een uitgebreid team aan de constructie werkt van sculpturen in verschillende maten en materialen. Voor de echt grote maten, in zijn oeuvre zijn werken van zestien meter hoog geen uitzondering, is er een aparte werkplaats. Op de dag van mijn bezoek werd daar druk gehamerd, gelast en getakeld om aan de vele opdrachten te kunnen voldoen. Want wereldwijd is veel vraag naar de sculpturen van Plensa. Je treft ze aan op pleinen en in parken van kleine steden en metropolen, maar even goed in de zee bij Rio de Janeiro of op een heuvel bij een Engelse voormalige steenkolenmijn. “Ik maak bij voorkeur kunst voor de openbare ruimte,” vertelde hij, “Meer dan in een museum of galerie, kan ik daar écht bereiken wat ik wil: met mijn kunst een eerbetoon brengen aan de mensen. En als het goed is werkt het ook andersom. Want als mensen een kunstwerk omarmen, kan kunst heel krachtig en belangrijk worden.”
Hoe waar dat is zien we in Leeuwarden. Op welk moment je het Stationsplein ook passeert, altijd zitten er mensen bij de fontein of loopt iemand door de mist die eromheen hangt. De selfies en trouwfoto’s die daar zijn gemaakt, zijn niet meer te tellen. Maar het kunstwerk trekt niet alleen mensen aan omdat ze het mooi vinden, het is ook een rustpunt in een drukke omgeving. Die wordt als vanzelf opgewekt door de serene uitdrukking op de gezichten van de jongen en het meisje. Met gesloten ogen staan ze tegenover elkaar, alsof ze in een droom zijn verzonken. “Jonge mensen dromen van de toekomst,” lichtte Plensa toe, “en die sfeer van hoop past voor mij op een mooie manier bij Leeuwarden. Daarom heb ik de fontein opgedragen aan de jeugd van de stad.”
Alle sculpturen van Plensa hebben die bijna meditatieve uitwerking. Vaak zijn het portretten, meestal van meisjes en jonge vrouwen. “Omdat het leven nog geen sporen op hun gezicht heeft achtergelaten,” zei hij op mijn vraag daarover. Maar voor de Love fontein heeft hij voor het eerst ook een jongen gekozen. Zijn gezicht is, net als dat van het meisje, smal en ovaalvormig uitgerekt. Het is een procedé dat hij bij veel van zijn sculpturen toepast en wat samen met de gesloten ogen bijdraagt aan het gevoel even uit de hectiek van de wereld weg te zijn. Die verinnerlijkte sfeer wordt nog versterkt door de prachtige kleur en textuur van de materialen die Plensa gebruikt, zoals marmer, albast en muranoglas voor de kleinere beelden. Bij het grote Love zorgt de spierwitte coating van het polyesterhars ervoor dat de verstilde gezichten lijken op te lichten, waardoor ze zelfs bij avond betoverend werken. Als om de verlichte beelden heen dan ook nog mistslierten dansen, kom je er maar moeilijk weg.
Waarom eigenlijk een mistfontein? Plensa vertelde hoe hij bij zijn eerste oriëntatiebezoek aan Friesland verrukt keek naar de nevel die hij daar ‘s morgens vroeg over de velden zag hangen. “In Friesland komt het water uit de grond, dacht ik toen, en dat bracht mij op het idee van een mistfontein.” En zo is de Love fontein zowel een eerbetoon aan de jeugd van Leeuwarden als een ode van een Spaanse kunstenaar aan het Friese landschap.